مساجد مختلف تاریخی در ایران قرار دارد که هر کدام از آنها قدمتی دیرینه برای خود دارند. از طرفی سبک طراحی و معماری به کار رفته در آنها باعث شده تا از نظر تارخی نیز ارزش بالایی داشته باشند. در دزفول نیز که یک شهر خشتی و از قدیمی ترین شهر های ایرانی محسوب میشود ، این بناهای تاریخی کم نیستند که به عنوان مثال میتوان به یکی از مشهورترین آنها یعنی مسجد جامع اشاره کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با این بنای تاریخی آشنا کنیم.
قدمت مسجد جامع دزفول
مسجد جامع دزفول یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی در شهر دزفول است که قدمت آن به قرن پنجم هجری برمیگردد. البته این مسجد در قرن هفتم و در دوره صفویه و قاجار نیز بارها مورد مرمت قرار گرفت. البته از نظر معماری و ساختار به کار رفته در این بنا این مسجد جزو مساجد دوره اولیه اسلامی محسوب میشود. سبک معماری این بنا الهام گرفته از کاخ ایوان کرخه و نمای امروزی چهار ایوانی است که به دوره صفویه برمیگردد. همچنین در سردر این مسجد ، نوشته ای نصب شده است که سن این بنا را 1000 سال تخمین زده است.
اگر چه درباره قدمت این مسجد اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد و برخی معتقدند که این بنا در واقع آتشکده بوده و با رواج اسلام این مکان به یک مسجد تبدیل شده است اما طبق نظر کارشناسان تاریخی و سند های موجود قدمت این بنا به قرن پنجم برمیگردد و بعد از پل ساسانی قدیمی ترین بنای این شهر است که به ثبت ملی نیز رسیده است.
معرفی بخش های مختلف مسجد
مسجد جامع دزفول قدیمی ترین و بزرگ ترین مسجد این شهر است که در مرکز آن واقع شده‌است. بنای این ساختمان به صورت یک طبقه ساخته‌شده و دارای صحن بزرگ و زیبا می باشد. ستون های این مسجد تماما کاشی کار شده‌اند و سقف آن نیز آجری است. اما همانند سایر مساجد قدیمی و کهن این شهر رنگ استفاده‌شده در آن ساده و خاکی است. اما همین موضوع باعث شده تا این مسجد دارای شکوه و عظمت خاصی باشد که چشم هر بیننده و گردشگری را به خود معطوف می‌کند .
اگرچه سالیان درازی از قدمت این بنا می‌گذرد اما با مرمت های بسیاری که صورت‌گرفته این بنا توانسته،همچنان بخش عظیمی از خود را به همان حالت و سبک قدیمی حفظ‌کند.
ساختمان مسجد
در ضلع جنوبی مسجد جامع بنای اصلی و اولیه قرار دارد که ساختاری سنگی دارد و از قسمت های مختلفی مانند محراب اصلی ، نماز خانه ، دو شبستان پرستون و … تشکیل شده‌است. بخش شرقی مسجد را نیز، فضاهای پشتیبانی و خدمات به خود اختصاص داده‌است. دیواره های مسجد عمدتا از آجر تشکیل‌ساخته‌شده اند اما نمای ستون های آن را سنگ های چهارتراش پوشش داده‌است. این ملات به وسیله ماسه و آهک به یکدیگر متصل شده‌اند.
ایوان و شوادان مسجد
از دیگر قسمت های مهم مسجد میتوان به ایوان آن اشاره کرد. مسجد دارای دو گلدسته زیبا به ارتفاع 15 متر می‌باشد که دو طرف مسجد قرار گرفته‌است. از طرفی کاشی کاری مسجد جامع، به قدری بی نظیر و چشم نواز انجام‌شده که می‌تواند به خوبی معماری ایرانی اسلامی را به تصویر بکشد. بخش دیگر مسجد شوادان است که از 25 پله و اتاق هایی کوچک در پلکان تشکیل شده‌است که در آنها دو روزنه برای تهویه هوای مسجد قرار گرفته‌است. ورودی شوادان در وسط صحن قرار دارد.
شبستان مسجد
شبستان مسجد که طول 14 و عرض 6 متر دارد. هسته اولیه مسجد به شمار می رود که در شرق حیاط آن واقع‌شده و غریب خانه نام دارد. معمولا در فصل زمستان از این شبستان استفاده میشود و در طی آخرین مرمت ها بخشی از آن را جدا نموده اند که هم اکنون به انبار مسجد اختصاص،داده شده‌است. بافت و ساختار این قسمت به خوبی قدمت آن را نشان می دهد. علاوه بر این مسجد جامع دزفول دارای گنبد زیبا به همراه دو منازه‌است که در جلو شبستان و در وسط محور محراب واقع شده‌اند. این مسجد در زمان جنگ تحمیلی نیز مورد اصابت گلوله قرار گرفت و بخش های از آن تخریب شد اما مجددا باز سازی گردید.
آدرس مسجد جامع دزفول
مسجد جامع دزفول در استان خوزستان، شهرستان دزفول، خیابان امام خمینی ره واقعا شده‌است و گردشگران می توانند با استفاده از تاکسی های دورن شهری یا خودروهای شخصی به آن دسترسی داشته باشند. بازدید از مسجد جامع دزفول در تمامی روزهای سال به صورت رایگان امکان پذیر است و گردشگران به راحتی می توانند این بنای تاریخی را از نزدیک مشاهده نمایند.
نویسنده: تیم تحریریه آوانو بخش گردشگری
مطالب مرتبط:
دره توبیرون دزفول
سفری به روستای درک
مکان های تاریخی رشت
نام شناسی شهر دزفول
